Materiały i dokumenty Przykłady CV Listy motywacyjne Rozporządzenia i prawo pracy Stare zbiory archiwalne
Porady i artykuły Artykuły różne Dla pracodawców Kariera w pracy Rozmowa o pracę Rynek pracy Własna działalność Zarobki i negocjacje Zawody Zdobywanie wiedzy
Informacje i regulaminy

Ja, właściciel – czyli własna działalność gospodarcza

Stały etat nie jest jedynym sposobem na zatrudnienie i zarobek. Alternatywą może być założenie własnej działalności gospodarczej. Taka forma aktywności zawodowej, zwłaszcza jeśli mamy do czynienia z firmą jednoosobową, może przynieść szereg korzyści, m.in. większe możliwości samorealizacji, większa satysfakcja z realizacji własnych pomysłów, niezależność i samodzielność w podejmowaniu decyzji oraz, być może najważniejsze – sami jesteśmy dla siebie szefem. Ale jest także druga strona medalu – jesteśmy jedyną osobą w pełni odpowiedzialną za działalność naszej firmy – zwłaszcza w sposób prawny i finansowy. Wszystkie sprawy związane z jej działalnością są na naszej głowie.  W przypadku, kiedy mimo starań nie uda się poprowadzić działalności i firma upadnie, wówczas roszczenia wierzycieli lub banku mogą pogrążyć właściciela firmy w długi. Pomijając inne aspekty, jak konieczność zdobycia wiedzy na temat przepisów prawnych czy księgowości, istnieje dużo prawdopodobieństwo, że czas pracy znacznie wyjdzie poza standardowe ramy 40 godzin tygodniowo.  Zatem jak widać z rozpoczęciem działalności gospodarczej wiąże się dużo ryzyko. Czasem jednak warto je podjąć, gdyż jest to dobry sposób na rozwój, niezależność i sukces finansowy.

Czym moja firma będzie się zajmować?

Jeśli decydujemy się na założenie firmy wiemy już z reguły w jakim obszarze chcemy żeby działała. Logiczne jest, że aby oferować pewne usługi musimy posiadać wiedzę i umiejętności w danej dziedzinie. Dobrze jest, jeśli przedmiot naszej działalności jest zgodny z naszymi zainteresowaniami. Trzeba jednak jeszcze przeanalizować sytuację rynkową: czy nasza działalność będzie miała szanse zaistnienia na rynku, jaką mielibyśmy konkurencję. Czasami to, co zgodne z naszymi pasjami nie musi być opłacalne. Warto zastanowić się nad wszystkimi możliwymi rodzajami działalności, jakimi może zajmować się nasze przedsiębiorstwo, aby uniknąć w przyszłości niepotrzebnych zmian w dokumentacji. Przed przystąpieniem do formalności należy się również dowiedzieć, czy i jakie pozwolenia są wymagane do prowadzenia naszej działalności. Dodatkowo, jeśli prowadzona przez Ciebie działalność będzie wymagała osobnego lokalu, należy go znaleźć przed rozpoczęciem załatwiania formalności.

Formalności

Zasadnicze etapy związane z założeniem własnej firmy to:

  • Wpis do ewidencji działalności gospodarczej
    Wpisu dokonuje się w urzędzie miasta (lub gminy) w miejscu, w którym prowadzona będzie działalność. Sprowadza się to do złożenia wniosku, zwierającego imię i nazwisko przedsiębiorcy, numer PESEL, adres zamieszkania, nazwę i dane teleadresowe firmy, przedmiot działalności (zgodnej z Polską Klasyfikacją Działalności) oraz datę jej planowanego rozpoczęcia (wziąć tu należy pod uwagę czas na załatwienie wszystkich niezbędnych formalności – może to trwać nawet kilka tygodni).
  • Uzyskanie numeru statystycznego REGON
    REGON – czyli akronim od Rejestr Gospodarki Narodowej, to dziewięciocyfrowy numer statystyczny, który identyfikuje przedsiębiorstwo w Krajowym Rejestrze Urzędowym Podmiotów Gospodarki Narodowej. W przypadku firm, które mają swoje siedziby w różnych województwach, może to być numer czternastocyfrowy. Aby go uzyskać należy w ciągu 14 dni po uzyskaniu wpisu do ewidencji złożyć w urzędzie statystycznym (zgodnym  z miejscem zamieszkania) odpowiedni wniosek (można to zrobić osobiście, poprzez urząd miasta lub gminy, bądź też drogą pocztową). Do wniosku dołącza się kserokopię zaświadczenia o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej (oryginał do wglądu). Po złożeniu wniosku urząd ma 7 dni na jego rozpatrzenie i przyznanie numeru.
  • Założenie konta firmowego w banku
    Posiadanie konta firmowego jest niezbędne przy prowadzeniu własnej działalności. Samo założenie konta nie zajmuje dużo czasu, problemem jest raczej wybranie możliwie najkorzystniejszej oferty. Przy wyborze danego banku należy zwrócić szczególną uwagę na opłaty pobierane za prowadzenie konta i przelewy.  Należy pamiętać aby zebrać ze sobą wpis do ewidencji, zaświadczenie o NIP i  o nadaniu numeru REGON. Jeszcze przed wizytą w banku zaopatrzyć się trzeba w firmową pieczątkę (wraz z umieszczonymi na niej: nazwa i adres firmy, imię i nazwisko, numery: NIP i REGON.
  • Zgłoszenie działalności do urzędu skarbowego i wybór formy opodatkowania
    W czasie nie dłuższym niż 7 dni od czasu rozpoczęcia działalności należy zgłosić się do urzędu skarbowego aby:
  • Uzyskać numer NIP
    W przypadku firmy jednoosobowej sprawa jest nadzwyczaj prosta – numer NIP podatnika będącego właścicielem firmy zostaje przepisany także na firmę. To działanie wymaga jedynie złożenia wniosku NIP-1 o charakterze aktualizacyjnym.
  • Wybrać formę rozliczania podatku dochodowego
    W tej chwili osoba prowadząca działalność gospodarczą ma do wyboru:
    • zasady ogólne,
    • podatek liniowy,
    • ryczałt ewidencjonowany,
    • karta podatkowa.

    Opodatkowanie na zasadach ogólnych opiera się na prowadzeniu księgi przychodów i rozchodów. W zależności od osiągniętego dochodu płaci się podatek dochodowy: w wysokości 18% (przy dochodzie do 85 528 zł) i 32% (przy dochodzie powyżej 85 528 zł). Do głównych zalet tej formy opodatkowania zalicza się możliwość odliczania od dochodu poniesionych kosztów. Podatek liniowy różni się od podatku na zasadach ogólnych tym, że stawka podatku wynosi zawsze tyle samo – 19%, bez względu na wysokość osiągniętego przez podatnika dochodu. Należy jednak zwrócić uwagę na fakt, że z tej formy opodatkowania nie może skorzystać osoba, które w okresie dwóch ostatnich  lat świadczyła usługi byłemu pracodawcy. Punkt ten odnosi się jednak jedynie do czynności, które osoba prowadząca działalność świadczyła w ramach u mowy o pracę. Dodatkowo, ta forma opodatkowania nie zawiera ulg dostępnych w przypadku książki przychodów i rozchodów ani też kwoty wolnej od podatku. Poza tym, nawet jeśli opodatkowanie tego typu dotyczy tylko jednego z małżonków, podatek liniowy nie daje możliwości rozliczania się wspólnie.

    Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych zakłada opłatę podatku tylko od przychodów bez pomniejszania o koszty ich uzyskania. Stawka zależna jest od rodzaju pozarolniczej działalności gospodarczej i może wynosić: 20%, 17%, 8,5%, 5,5% oraz 3%. Podatnik, który wybrał taką formę opodatkowania, ma obowiązek prowadzenia ewidencji przychodów, wykazu środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, ewidencję wyposażenia, karty przychodów pracowników oraz dowody zakupu towarów. Ryczałt opłaca się za okresy miesięczne lub kwartalne. Wadą tej formy jest to, że z racji braku możliwości odliczania poniesionych kosztów może zdarzyć się sytuacja, w której koszty prowadzenia działalności przekroczą dochody. Poza tym, podatnicy nie mogą skorzystać z rozliczenia wspólnego z małżonkiem lub na zasadach przewidzianych dla osób samotnie wychowujących dzieci.

    W przypadku rozliczania w formie karty podatkowej podatnicy nie mają obowiązku prowadzenia ksiąg, ani składania zeznań podatkowych. Rachunki i faktury wystawiają tylko na żądanie klienta (kopie tych dokumentów muszą być przechowywane w okresie pięciu lat podatkowych, licząc od końca roku, w którym została wystawiona dana faktura). Wysokość stawek podatku ustala organ podatkowy, w zależności od rodzaju i zakresu działalności, liczby zatrudnionych osób,  mieszkańców danej miejscowości. Podobnie jak w przypadku ryczałtu, podatnik nie może rozliczyć się wspólnie z małżonkiem czy na zasadach przewidzianych dla osób samotnie wychowujących dzieci, nie ma też prawa skorzystania z ulgi z tytułu wychowywania dzieci.
    Nie ma jednej recepty na wybór najkorzystniejszej formy opodatkowania. Wiele zależy od rodzaju i rozmiarów działalności gospodarczej, a także szacowanych przychodów i dochodów. Jeśli nie dysponujemy wystarczającą wiedzą warto skorzystać z pomocy księgowego, który wybierze najniższy z możliwych podatek poprzez optymalną dla konkretnej działalności formę rozliczeń.
  • Określić status wobec podatku VAT
    W przypadku wielu typów działalności gospodarczej istnieje możliwość zwolnienia z podatku VAT, jeśli wartość sprzedanych towarów czy usług nie przekroczy 10 000 euro rocznie. Główną zaletą braku rezygnacji z podatku VAT jest możliwość odliczania podatku zawartego w fakturach zakupu materiałów i urządzeń.

Wizyta w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych
W terminie do 7 dni od daty rozpoczęcia działalności należy wypełnić dokumenty dotyczące ubezpieczeń obowiązkowych dla osób utrzymujących się tylko z prowadzenia działalności gospodarczej. Dodatkowo, jeśli mamy zamiar zatrudnić pracowników, te osoby również muszą być zgłoszone do ZUS, a sam fakt do Państwowej Inspekcji Pracy. Jeśli wśród zatrudnionych będą także osoby niepełnosprawne, powinno to zostać zgłoszone do Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Jeśli obszarem działalności będą usługi gastronomiczne, konieczna jest dodatkowo akceptacja Państwowej Inspekcji Sanitarnej.