Jak zaplanować swoją karierę?

Planowanie kariery zawodowej jest jednym z najbardziej newralgicznych procesów wpływających bezpośrednio na życie człowieka. Przyrównać je można do toku rozwoju biologicznego,, emocjonalnego i społecznego każdej jednostki ludzkiej. Każdy z nas pojawia się w łonie matki, rodzi, rozwija się, zaczyna chłonąć jak gąbka cały otaczający nas świat. Wszyscy uczymy się, codziennie przyswajamy niezliczoną masę informacji, nabieramy świadomości otaczających nas ludzi, rzeczy, i wreszcie zaczynamy poznawać siebie. Do momentu, gdy nasza świadomość nie odgrywa jeszcze znaczącej roli, dojrzewanie nasze przebiega, rzec można, instynktownie. Dopiero z czasem, gdy nabieramy samoświadomości, kiedy uczymy się rozpoznawać własne potrzeby i kierować naszym życiem tak, aby owe potrzeby świadomie zaspokajać, mamy szansę stać się ?panami swojego losu?. To właśnie wtedy zaczynamy snuć plany na przyszłość i z rozmysłem staramy się dążyć do ich zrealizowania. Wtedy to też nadchodzi najwłaściwszy czas, aby zacząć myśleć o tym jak chcielibyśmy pokierować naszym życiem prywatnym oraz zawodowym.

Planowanie ścieżki kariery zawodowej to długotrwały, bardzo dynamiczny i dość złożony proces. Długotrwały, ponieważ rozpoczęty wcześnie, najlepiej na etapie wyboru szkoły szczebla średniego, kontynuowany jest przez dalsze lata nauki i pracy zawodowej. Dynamiczny, ponieważ w trakcie mijającego na zdobywaniu wiedzy i umiejętności czasu zmienia się koniunktura na rynku pracy, i z punktu widzenia przyszłego pracownika konieczne jest nadążanie za jego potrzebami. Złożony, ponieważ wymaga wzięcia pod uwagę wielu czynników, których młody, niedoświadczony człowiek sam najczęściej nie zauważa.

Jak więc powinniśmy przygotować się do planowania naszej kariery zawodowej? Przede wszystkim nie powinniśmy robić tego sami! Specyfika rynku pracy cechuje się ogromna dynamiką zmian pod względem zapotrzebowania na fachowców w poszczególnych branżach. Sprawia to, że wybór opłacalnego, z perspektywy późniejszego zatrudnienia, profilu edukacji staje się bardzo trudny. Odpowiednia selekcja szkoły średniej jest o tyle ważna, że pozwala dobrze przygotować się pod kątem konkretnego kierunku studiów. Dobrze wybrany kierunek studiów może z kolei otworzyć wrota do kariery w opłacalnym zawodzie. Dlatego tak ważnym jest, aby już w wieku gimnazjalnym badać predyspozycje oraz indywidualne zdolności młodzieży i bazując na otrzymanych wynikach świadomie wybierać odpowiedni profil szkoły średniej oraz powoli myśleć o ewentualnych kierunkach studiów, które będą naszym celem w przyszłości. Wszystko to ma na celu lepsze przygotowanie się do wpłynięcia na szerokie wody rynku pracy.

Podczas błogich lat szkolnych młody człowiek nie zastanawia się najczęściej nad bardzo odległą perspektywą pracy zawodowej. Nie zdaje sobie sprawy z istoty podejmowanych dziś decyzji dotyczących wyboru kolejnego etapu edukacji oraz ich skutków. Dlatego na tym etapie życia ważna jest pomoc rodziców lub opiekunów w uświadomieniu niepełnoletniemu jeszcze człowiekowi konsekwencji młodzieńczych wyborów oraz odpowiednim nakierowaniu go pod kątem przyszłości zawodowej; pokazaniu mu konkretnych perspektyw i możliwości. Warto też zwrócić się o radę do osób bardziej doświadczonych lub też zajmujących się na co dzień planowaniem ścieżek karier zawodowych, czyli psychologów, doradców personalnych, trenerów i konsultantów ds. rekrutacji, pracowników organizacji rządowych, starszego rodzeństwa czy w końcu znajomych. Otrzymane od nich informacje i sugestie mogą okazać się bezcenne.

Tajemnicą Poliszynela nie jest fakt, iż od lat profesje dziedzin takich jak prawo, informatyka, ekonomia czy inżynieria są niejako gwarancją satysfakcjonujących zarobków i perspektyw osiągnięcia sukcesu zawodowego. Nie każdy z nas posiada jednak predyspozycje, aby we wspomnianych wyżej profesjach odnaleźć swoją pasję i czerpać z nich satysfakcję. Dlatego też radząc młodej osobie jak planować karierę zawodową powiedziałbym, że jedną z najważniejszych, jeżeli nie najważniejszą kwestią, jest uzyskanie świadomości własnych predyspozycji, celów życiowych i sposobów na ich osiągnięcie. W jaki sposób to zrobić? Z pewnością pomocne okażą się rozmowy z dorosłymi i poznanie ich doświadczeń związanych z pracą zawodową. Dobrym pomysłem wydaje się też być wykonanie testów kompetencyjnych i osobowościowych, których szeroka gama oferowana jest obecnie przez poradnie psychologiczne i prywatne firmy doradztwa personalnego. Ponadto śledzić można specjalistyczne fora internetowe, portale pracy oraz doradztwa personalnego. Informacje tam znalezione są zazwyczaj aktualne i obrazują trendy oraz tendencje obecne w danym momencie na rynku pracy, a co z za tym są w stanie zasugerować, w jakich dziedzinach życia zawodowego warto się będzie rozwijać. Uzyskanie tak cennej wiedzy na temat swój oraz rynku pracy z pewnością ułatwi rozpoczęcie profilowania własnej drogi zawodowej. Pozostanie nam tylko konsekwencja w dążeniu do obranego celu.

Innym ważnym aspektem projektowania kariery zawodowej jest obranie szerokiej perspektywy siebie w kontekście zajmowanych w przyszłości posad. W przypadku, gdy nie mamy sprecyzowanych planów związanych z naszą karierą, koniecznym jest, abyśmy nieustannie monitorowali sytuację na rynku pracy i umiejętnie się do niej dostosowywali. Nadążanie za jego dynamiką wiązać się może z koniecznością zmiany aktualnego na dany moment profilu nauki. Jeżeli zmiana taka jest wykluczona, przydatne będzie uczestnictwo w różnego rodzaju szkoleniach czy kursach poszerzających nasze kompetencje, w obszarach wiedzy, które są w danej chwili ?na topie?. Niezaprzeczalną zaletą takiego rozwiązania jest brak zaburzeń głównego kierunku edukacji. Wspomniane szkolenia organizowane są przez placówki oświatowe, prywatne firmy szkoleniowe, firmy doradztwa personalnego oraz samych pracodawców, a informacje o nich z pewnością znaleźć można w Internecie.

Rozbudowywanie sieci kontaktów interpersonalnych, czyli tak zwany ?networking?, stanowi także ważny składnik procesu planowania kariery zawodowej. Jeff Taylor i Doug Hardy, autorzy książki ?Jak efektywnie poszukiwać pracy? piszą: ?Relacje jakie masz z ludźmi, wykonując swoją pracę, są tak samo ważne jak Twoje umiejętności?. Tak więc, utrzymywanie pozytywnych kontaktów z jak największą liczbą osób, zarówno współpracowników  jak i osób spoza tego kręgu, może przynieść nam niewyobrażalne korzyści. Nie mówię tu oczywiście o bezkompromisowym wykorzystywaniu innych w celu osiągnięcia obranych celów. Warto budować pozytywne relacje z każdym, ponieważ nigdy nie wiadomo jak i kiedy skrzyżują się ludzkie losy. Być może ktoś, z kim pozostawaliśmy w dobrych stosunkach w przeszłości stanie kiedyś na naszej drodze do zawodowego raju. Z pewnością nie chcielibyśmy mieć w nim wtedy wroga.

Analizując zagadnienie planowania własnej kariery zawodowej należy podkreślić jeszcze jedną kwestię. Jest nią odpowiedni dobór pracodawców. Plan osiągnięcia kariery w sferze zawodowej powinien zakładać stopniowy awans w ramach danej hierarchii. Wybierając pracodawcę musimy zwrócić uwagę na kilka aspektów. Najważniejszy z nich to, oprócz odpowiednio wysokich dla nas zarobków, możliwość rozwoju osobistego i profesjonalnego. Każda z form podnoszenia umiejętności i kwalifikacji, ?fundowana nam przez pracodawcę?, jest doskonałą inwestycją i prowadzi często do podniesienia naszej wartości jako pracownika i konsekwentnie wzrostu wynagrodzenia oraz otrzymania promocji na wyższe stanowisko.

Podsumowując, stwierdzić można, iż planowanie kariery zawodowej jest skomplikowanymi i złożonym procesem. Wymaga on dużej dozy samoświadomości jak i odpowiedniej orientacji  na zdobywanie informacji dotyczących rynku pracy oraz sposobów kształtowania kariery. Konieczne jest zrozumienie jak bardzo decyzje podejmowane w latach szkolnych przekładać się będą na nasze późniejsze życie zawodowe. Zdobycie takiej wiedzy połączone z wykorzystaniem rad i doświadczeń naszych bliskich oraz innych, starszych od nas osób z pewnością ułatwi nam planowanie i egzekucję obranej ścieżki zawodowej. Mimo ogólnych wytycznych dotyczących planowania kariery, proces ten zawsze będzie w pewnym stopniu zindywidualizowany. Ważne jest jednak, aby podczas kreowania własnej przyszłości zawodowej brać pod uwagę określone standardy, które pomóc nam mogą w osiągnięciu sukcesu.

Autor artykułu: Materiał opracowany przez HAYS Poland